Vocht, vorst en donkere dagen kelderen appelen- en perenoogst: tot 34 procent minder dan gemiddelde

De Belgische appeloogst zal dit jaar 34 procent lager liggen dan het vijfjarig gemiddelde. Ook de peren krijgen rake klappen en gaan met ruim een kwart achteruit vergeleken met vorig jaar. “De oogst is teleurstellend, maar daarom is de prijs dat nog niet voor de telers

Op het internationale congres Prognosfruit in Boedapest (Hongarije) werden de oogstramingen voor de Europese fruitoogst voorgesteld. De appeloogst in Europa zal zo’n 10,2 miljoen ton bedragen. Dat is de tweede laagste oogst van de voorbije tien jaar of een daling van 11 procent ten opzichte van vorig jaar. De oogst van peren in de Europese Unie blijft ook dit jaar met 1,7 miljoen ton aan de lage kant. “Deze oogst ligt op hetzelfde lage niveau als de zwakke opbrengst vorig jaar. In april en mei heeft het bijna continu geregend en waren de temperaturen plus de zonuren laag. Net op het moment dat het moest gebeuren. Er was nauwelijks bevruchting”, zegt Luc Vanoirbeek, voorzitter van het Verbond van Belgische Tuinbouwcoöperaties.

België doet het nog een stuk slechter dan dat Europese gemiddelde. Op het vlak van appelen halen de telers 133 miljoen kilo van de bomen of 34 procent minder dan het vijfjarig gemiddelde. De reden voor die zwakke oogst is een combinatie van meerdere factoren. “De weers­omstandigheden zaten in ons land extra tegen”, zegt Vanoirbeek. “In april en mei heeft het bijna continu geregend en waren de temperaturen plus de zonuren laag. Net op het moment dat het moest gebeuren. Er was nauwelijks bevruchting.”

Minder hectare

“Doe daar nog eens hagel bij en je krijgt een vervelende samenloop van omstandigheden”, voegt algemeen directeur van Pcfruit Dany Bylemans toe. Nog een factor is dat steeds meer appel­bomen verdwijnen uit de plantages. “Ooit zaten we in Vlaanderen aan 9.000 hectare, nu gaat het om minder dan 5.000 hectare”, aldus Bylemans. “En daar komt dan nog eens bij dat we voor appelen niet meer competitief zijn in de wereld. Ze zijn op zoveel plaatsen te oogsten.” “De grootste concurrentie komt uit Polen. Daar tellen ze maar liefst 160.000 hectare aan appelbomen”, zegt Bylemans. “Door de oorlog in Oekraïne is hun grote afzetmarkt in Rusland weggevallen. Nu komen ze met de in Polen goedkoper geproduceerde Jonagold op het terrein waar vroeger de Belgen vooral actief waren. Wij moeten het nu vooral van de binnenlandse afzetmarkt hebben.”

Bacterie

Voor peren tikt de prognose af op 279 miljoen kilo in ons land. Dat is een daling van 26 procent vergeleken met 2023. Hier vertoont het areaal een omgekeerde beweging en is er een stijging tot 10.735 hectare aan perenbomen. “Waar de appelen vooral een wereldmarkt zijn, is dat voor peren beperkt tot een zestal landen”, zegt Vanoirbeek. “Hier bij ons is het klimaat er ideaal voor. Het aanbod is bijgevolg kleiner. De Belgen bepalen mee de markt en beschikken over veel ervaring.” België blijft in de top drie staan van de belangrijkste perenproducerende landen in de Europese Unie. “Door de klimaatopwarming, met periodes van droogtes en hittegolven, blijft de perenteelt in Italië ens Spanje zeer sterk onder druk staan”, klinkt het. Maar ook in ons land krijgen de peren het dus zwaar te verduren. Naast nattigheid, vorst, hagel en lage temperaturen kregen de peren dit jaar met nog een ander probleem af te rekenen: een bacterie. “Daardoor werden de vruchten zwart en vielen ze af. Als het bijna elke dag regent, heeft het geen zin om daartegen te spuiten.”

Betere prijzen

Maar Vanoirbeek weigert de toekomst negatief tegemoet te zien. “We moeten op zoek gaan naar nieuwe variëteiten en ons niet langer vastklampen aan Jonagold”, zegt hij. “De mensen willen iets nieuws en zo kunnen we de consumptie verhogen. Elk ras heeft zijn eigen levenscyclus. Bovendien hoeft minder productie geen drama te zijn. Ik zou me pas zorgen maken bij een overvolle markt wanneer je de appelen en peren niet aan de straatstenen kwijt raakt.”  “Een beperkte oogst zorgt naar verwachting voor een beter evenwicht in de markt met betere prijzen voor de telers tot gevolg”

“Door de schaarste zullen vooral de bedrijven die het fruit verwerken mogelijk meer betalen”, zegt Vanoirbeek. “Een beperkte oogst zorgt naar verwachting voor een beter evenwicht in de markt met betere prijzen voor de telers tot gevolg. En ja, het kan zijn dat de consument een beetje meer moet betalen. Dit is noodzakelijk voor de verdere leefbaarheid van onze bedrijven die geconfronteerd worden met een blijvend verstoorde internationale handel.”

Oogst beschermen

Bij Elko fruit heeft men de afgelopen jaren fors geïnvesteerd in extra bescherming tegen de onvoorspelbaarheid van de natuurfenomenen. Ruim 40 procent van de kersen- en perenteelt is er vandaag overkapt. “Mijn vader zat ruim 45 jaar in het vak”, vertelt Koen Francis van het familiaal fruitbedrijf. “Een van de belangrijkste boodschappen die ik van hem meekreeg, was dat de grillen van de natuur onvoorspelbaar zijn. Als je dat er niet bij neemt, moet je niet in een fruitteeltbedrijf stappen. Elk jaar is er wel iets waar je rekening moet mee houden.”

“Gelukkig zijn er de afgelopen jaren een aantal hulpmiddelen bijgekomen die helpen bij onverwachte weersomstandigheden”, zegt Francis. “Hagelnetten, overkappingen voor kersen en appelen, warmtepotten en warmtekanonnen… Het zijn allemaal hulpmiddelen die de oogst gedeeltelijk kunnen beschermen. Al zou het ook belangrijke stap in de goede richting zijn om de vergunningen rond de bescherming van de teelten te versoepelen en vereenvoudigen.”