Na 30 jaar kan de stelling eindelijk weg

Vele Brustemnaren kennen de ruïne alleen maar met stelling errond. Het staketsel werd al in de jaren 80 rond de toren gebouwd, en is ondertussen flink versleten. Daar nu nog werkvolk opjagen, zou onverantwoord zijn. Nu het restauratiedossier groen licht heeft gekregen, moet dus eerst de oude stelling afgebroken worden. Om waarschijnlijk meteen vervangen te worden door een nieuwe stelling. Zover is het nog niet, maar het finaliseren van het restauratiedossier is wel een erg belangrijke stap voor de 850 jaar oude burcht.

In 2016 werd het dossier opnieuw opgestart met een historisch onderzoek van de hele site. In april 2017 werden de privé-eigendommen rond de burcht door de stad aangekocht, met de bedoeling er een recreatief gebied van te maken midden in een hoogstamboomgaard. Rond de burcht werd een parkweide aangelegd, en de Melsterbeek kreeg een fiets- en wandelbrug. In datzelfde jaar werd ook de kerkhofmuur rond de Sint-Laurentiuskerk hersteld en gerenoveerd voor een bedrag van 166.000 euro.

Beloning

Het architectenbureau ESA werd nu aangeduid om de restauratieaanvraag vaste vorm te geven. Verwacht wordt dat de preservatie van de toren zo'n 1.254.000 euro zal kosten. In het najaar verwacht men de goedkeuring en aanbesteding, voor de uitvoering van de werken is het nog wachten tot eind 2019. “Voor zowel de vereniging Burchtwacht, die de ruïne in stand houdt, als onze stuurgroep Beheersplan is dit de beloning voor de jarenlange inzet”, zeggen Bert Stippelmans (CD&V) en Hilde Vautmans (Open Vld), die samen hun schouders onder het project zetten.

Intussen staat de stad in voor het onderhoud van de oude paardenwei waar de nieuwe speeltuin komt, en de hoogstamboomgaard. De parkrangers worden tweejaarlijks ingeschakeld om de struiken op de motheuvel te snoeien. De restauratie van de toren zal de afronding zijn van het 'nieuwe' Brustem. Er wordt naast de ruïne nog een miljoen geïnvesteerd in het kerkdorp: voor wegenwerken, het nieuwe dorpsplein, en de aanleg van een park met hoogstamboomgaard.

Om Brustem te beschermen tegen de Truienaren

De toren in Brustem staat er nu verwaarloosd bij, maar heeft een erg rijke geschiedenis. De burcht werd in 1170 gebouwd door graaf Lodewijk I van Loon, als verdediging tegen 'de vijanden' uit Duras en Sint-Truiden. Tijdens verschillende veldslagen werd de burcht geregeld door de Truienaren verwoest of afgebrand, en vervolgens weer opgebouwd. Na talrijke schermutselingen werd het graafschap Duras in 1190 bij het graafschap Loon ingelijfd. Tijdens de Slag om Brustem, op 28 oktober 1467, verschansten de Luikenaren zich in de burcht. Helaas werd de toren aan het eind van de slag definitief verwoest. De halfronde toren van ca. 10 meter die nu nog overblijft, werd later zelfs een tijdlang als duiventil gebruikt: de talrijke gaten in de binnenkant van de toren zijn daar nog getuige van. Ook een groot gedeelte van de burchtgrachten is nog aanwezig, net als de fundering van de vierkante toren op de voorburcht. De toren is een van de best bewaarde hoogmiddeleeuwse sites van Europa.