In Sint-Truiden zijn ze het politiek gekonkel beu: “Ons grootste probleem? Het geld is op”

Sint-Truiden heeft de laatste jaren zeer vaak het nationale nieuws gehaald. Wegens allerlei schandalen uitgeplozen door Audit Vlaanderen: voorkruipen bij vaccinatie, een lening aan Jef Cleeren en schepenen die geen idee hebben over wat belangenvermenging precies inhoudt. En wat hoor je op straat? Dat ze al dat politiek gekonkel grondig beu zijn.

HBVL analyseert jouw gemeente

De journalisten en correspondenten van Het Belang van Limburg hebben in de aanloop naar de verkiezingen van 13 oktober alle Limburgse steden en gemeenten doorgelicht. Wat loopt er goed en minder goed in jouw gemeente of stad? Wat kan en moet beter? En in welke beleidsdomeinen heeft het stads- of gemeentebestuur gefaald?

Audit Vlaanderen heeft haar handen vol met Sint-Truiden. Net als de gouverneur die nog altijd toezicht houdt op Sint-Truiden. De stad is maar liefst vijf keer doorgelicht. Na de laatste audit is dat zelfs op vraag van toenmalig minister van Binnenlands Bestuur Gwendolyn Rutten (Open VLDld) aangescherpt. In Hollywood kunnen ze nog iets opsteken van de Truiense plotwendingen. Maar ook lokale scenaristen doen er hun voordeel mee. “We hebben een parodie geschreven op de Truiense politiek”, zegt Sofie Nickmans. “Ja, iedereen komt er in voor: Veerle Heeren (CD&V), Ingrid Kempeneers (CD&V), Ludwig Vandenhove (Vooruit), Jelle Engelbosch (N-VA), Carl Nijssens (CD&V) … Zoveel materiaal dat we hebben moeten schrappen. We spelen onze Lijst Lenaerts dertien keer in de Roxy. Bij de vorige verkiezingen hadden we ook een parodie klaar. Daar zijn alle politici naar komen kijken. Slechte reclame is ook reclame, zullen ze denken.”

Vooronderzoeken

Voor de hoofdrolspelers zijn al die schandalen dan weer erg pijnlijk. Een aantal carrières zijn er aan ten onder gegaan. Veerle Heeren (CD&V) is gestopt, net als haar partijgenoot Bert Stippelmans en Jelle Engelbosch (N-VA). Hilde Vautmans (Open VLD) heeft haar tweede plaats op de lijst opgegeven voor een stek ergens in het midden. Aanleiding was niet de Truiense audit, maar een opsporingsonderzoek door de federale politie op vraag van het Europees Openbaar Ministerie. Die moet uitzoeken of Vautmans haar Europese medewerkers ook voor Sint-Truiden zou hebben ingezet. Ook over Carl Nijssens loopt nog een opsporingsonderzoek. Voor alle duidelijkheid: dat zijn geen gerechtelijke onderzoeken, wel vooronderzoeken.

Truienaren zijn redelijk goed op de hoogte van alle audits, affaires en intriges. Maar dat betekent ook dat ze een oordeel klaar hebben. “Het zijn allemaal dezelfden”, vindt een dame van 76 jaar die we op de Grote Markt aanspreken. “Net kinderen.” Een mening die we wel vaker horen. “Ik ga niet stemmen”, voegt ze er eraan toe. Als iedereen die zijn buik vol heeft van al die verhalen daar zo over denkt, dan zou dit wel eens voor de grootste verrassing kunnen zorgen. Maar haar vriendin (75) pruttelt – zeer voorzichtig – tegen. “Wat Veerle Heeren heeft gedaan, kan ik niet goedkeuren”, zegt ze. “Ingrid Kempeneers heeft veel moeten oplossen. Ja, ik ga op haar stemmen. Ze verdient het. Onlangs stond onze straat onder water en Ingrid was de eerste ter plekke.” Een burgemeester die snel op crisissituaties reageert, maakt zich duidelijk populair. De rol als burgervader of -moeder is een niet te onderschatten criterium in het aanzwengelen van populariteit. Dat laatste maakt blijkbaar indruk, want haar vriendin klinkt al minder beslist in het negeren van de verkiezingen. “Awel, als ik ga, dan zal ik ook op haar stemmen”, geeft ze aan. Hierbij is ook de discussie beslecht.

Viviane Herbots en Jean-Paul Delwiche doen waar Truienaren zeer bedreven in zijn: genieten van een drankje op een terrasje. De terrassen rond het stadhuis en de Onze-Lieve-Vrouwekerk zijn in twee verdeeld. De ene kant is Blankenberge, de andere Knokke. Zo zien de Truienaren dat toch. Viviane Herbots zit in Knokke. Voor haar is er één thema. “De stationsbuurt moet properder”, zegt ze. “Er staan geen vuilnisbakken omdat dit vuil zou aantrekken. Wel, waar denk je dat jongeren hun pizzadozen dumpen?”

Een propere stationsbuurt is toevallig het speerpunt van Ingrid Kempeneers. Toch heeft ze een andere voorkeur dan CD&V. “WOW, ik ben net hun kantoor binnengelopen, ze hebben mijn klachten genoteerd.” WOW is de vreemde eend in de politieke Truiense vijver. Een nieuwe partij die “de integriteit in de Truiense politiek wil herstellen” en “wetenschappelijk onderbouwd” beleid wil voeren. Het wordt interessant om te zien wat de Truienaren vinden van een partij die geen geschiedenis meesleept. En dus ook geen schandalen.

Viviane Herbots heeft ook goed begrepen wat het grootste probleem is van Sint-Truiden. “Het geld is op. Dat hebben ze me gezegd toen ik eens belde om te vragen waarom de speeltuinen niet beter onderhouden kunnen worden.” In Spanje had ze gezien dat dit veel beter kon. Ook toen ze belde om de rattenplaag in haar buurt aan te klagen, dook die lege stadskas op. “De rattenvanger had één doos bij waarin hij vergif steekt. Want zo’n doos kost 1.000 euro.” De stad had volgens de cijfers van de gemeentemonitor in 2022 2.579 euro schulden per inwoner, precies dubbel zoveel als het Vlaams gemiddelde. Al is die schuld weliswaar ietsjes gedaald tot 2.392 euro in 2023. Dat is zonder de schulden van het autonoom gemeentebedrijf. Een van audits ging trouwens over twee geheime leningen die de vorige financieel directeur had toegekend aan CD&V-boegbeeld Jef Cleeren. Waarop de ambtenaar werd ontslagen. Zijn opvolger kondigde al meteen aan dat de stad nog tien jaar de vinger op de knip zal moeten houden.

Tussen alle kritiek op de Truiense politiek door valt elke kruimel mededogen hard op. Gerarda Lamens en Ivo Vanvuchelen, twee leerkrachten op rust, zijn zeer begripvol. “Ach, het is allemaal zo menselijk”, stelt juffrouw Gerarda vast. “De politiek is gewoon een menselijke hutsepot. Sint-Truiden is in elk geval een fijne stad om in te wonen. Ik wil nergens anders naar toe.”

Met dat laatste zijn veel Truienaren het eens. Ze houden van hun stad, maar niet van de manier waarop die wordt bestuurd. “Rotzooi.” Zo vat Rudi Eurlings de Truiense politiek samen. “Hier moet veel veranderen. De grootste partij moet maar besturen en de burgemeester leveren. Ook al is dat een partij waar ik niet achter sta. De laatste jaren was de politiek in elk geval schandalig. Hier zijn zaken gebeurd die niet kunnen. Ze zijn toch vooral bezig met de postjes.” Of hij weet op wie hij gaat stemmen? “Ja, ik ben nogal sociaal geëngageerd.”

Zijn vriendin Sofie Christiaens vraagt zich af waarom ze nooit over andere gemeenten soortgelijke verhalen leest. “Of hebben we hier een lokale spion”, vraagt ze zich af. Feit is dat Sint-Truiden goed bediend wordt door allerlei lokale websites die ook gretig worden gelezen én gevoed.

“Als burger hebben we toch het gevoel dat ze telkens opnieuw van alles in de doofpot willen steken”, zeggen Rafaël Willekens en Ruben Hauqier. “Samenwerken doen ze in elk geval niet. Integendeel: ze zijn eerder bezig met hoe ze elkaar een mes in de rug kunnen steken.” Ook deze mannen maken zich zorgen om de Truiense schuldenput. “CD&V heeft te veel schulden opgebouwd. Was het nodig om de markt her in te richten? En die fontein op de Groenmarkt?”

Vriendelijk

In Sint-Truiden scoren politici met een brede glimlach vaak erg hoog. Jef Cleeren was daar indertijd een krak in en voor veel mensen is dat nog altijd een manier om een politicus te taxeren.

“De vorige burgemeester was niet vriendelijk”, werpt Ines ons toe terwijl ze haastig over de Grote Markt wandelt. “Deze zegt wel goedendag.” Maar veel haalt het niet uit. Ines is namelijk niet van plan om te gaan stemmen.

Een paar meter verderop kaart ook een andere dame vriendelijkheid aan. “Nu krijgen we wel van iedereen goedendag, maar anders niet hé”, zegt Jenny. “Maar al dat geruzie: ik kan er niet meer tegen.” Of ze gaat stemmen? “Als mijn man zegt: we gaan stemmen, dan ga ik mee.”

Al laat niet iedereen zich verleiden door een glimlach. “Je kan in elk geval niet op iemand stemmen omdat die vriendelijk is. Voor mij is inhoud en programma belangrijk”, vindt Liselotte Van de Voorde die er aan denkt om niet op de traditionele partijen te stemmen. “WOW trekt me wel aan, misschien dat ik hen wel een kans geef.”

“We hebben jaren in Gingelom gewoond en daar had je geen politieke schandalen”, zegt Cyriel Spelmans. “Het eerste wat we in Sint-Truiden hoorden, was dat voorkruipen van Heeren. En ja, Jelle Engelbosch hebben we ook nog gehad. En bij CD&V zijn er vijf vertrokken omdat Carl Nijssens terugkwam.”

© Liliana Casagrande en Jozef Croughs