Begrazingsproject sluit de jaarlijkse beheercyclus af op het militair domein Brustem

Sinds enkele jaren beheert Natuur & Bos van de Vlaamse overheid voor Defensie de bossen en graslanden op het militair domein van Brustem.  Het domein herbergt immers opmerkelijke natuurwaarden en dan nog op een schaal die ongezien is in Vlaanderen.  Ze genieten zelfs Europese bescherming. De uitgestrekte graslanden rond de startbaan zijn uniek door hun rijkdom aan zeldzame planten en paddenstoelen. Nogal wat van die waardevolle soorten komen enkel voor op onbemeste en niet verstoorde gronden.  Natuur en Bos deed nu beroep op De Limburgse Grazerie voor het onderhoud door schapen.

Het decennialange gebruik van het domein voor militaire doeleinden heeft voorkomen dat ze gespaard bleven voor allerhande projecten zoals bijna op alle andere terreinen in de regio. “De kalkrijke leembodem huisvest haast verdwenen soorten als ruige anjer en graslathyrus, naast kleurrijke zwammen met even schilderachtige namen als de puntmutswasplaat.  Een belangrijke voorwaarde voor het voortbestaan van die graslanden houdt evenwel een aangepast beheer in. Een essentiële kwestie is dat ze schraal moeten blijven. Verruiging van de grasmat door een gebrek aan een aangepast maairegime laat de natuurwaarde snel verloren gaan.  Daarom werkt Natuur & Bos samen met plaatselijke landbouwers die via concessies het gras blijven oogsten. Een schapenbegrazing tijdens de winter en het vroege voorjaar vormt het sluitstuk van de jaarlijkse beheercyclus,” zegt Tom Houbrechts (Natuur &Bos). 

Houtlander

Schaapsherder Jan Vrolijks, zaakvoerder van De Limburgse Grazerie zet er zijn schapen uit. “De schapen zorgen ervoor dat de grasmat zeer kort en met kleine open plekken de winter verlaat. Zo hebben de zaden van die kwetsbare planten de beste kansen om te kiemen in het voorjaar en ondervinden ze minder concurrentie van de fors groeiende grassen.  De dieren die hier worden ingezet, zijn heideschapen van een Belgisch landras ‘Houtlander’, die weinig eisen stellen aan hun dieet. De dieren worden per blok binnen een elektrisch raster gedreven dat nagenoeg kaalgevreten wordt. Zoiets noemen wij een stootbegrazing. Dat is anders dan de schapen gehoed in hun kudde rondtrokken, dan zouden ze enkel de lekkerste planten eten en het gunstige effect van de begrazing zou afnemen. Een bijkomend voordeel van de inzet van schapen bestaat uit het feit dat ze jonge boomopslag mee opvreten op plaatsen waar die niet gemaaid kan worden, zoals taluds,” weet Vrolijks.

Momenteel werken de dieren het laatste perceel af en zijn ze klaar om elders opdrachten uit te voeren.  “Het begrazingsproject op Brustem wordt eind april gestaakt om de graslanden opnieuw in volle bloei te laten komen en weidevogels zoals de veldleeuwerik ongestoord hun jongen te laten grootbrengen,” besluit Hoebrechts.